Modern çağın en büyük korkularından biri olan radyasyon, hem barışçıl hem de yıkıcı kullanım alanlarıyla insan sağlığını tehdit ediyor. Gerek nükleer enerji santrallerinde yaşanabilecek sızıntılar, gerekse savaş ortamlarında kullanılması olası nükleer silahlar nedeniyle radyasyon tehdidi her zaman ciddiyetini koruyor.
Peki radyasyondan nasıl korunabiliriz? Nükleer bir patlama olursa, radyasyon ne kadar yayılır? İşte bu soruların yanıtları…
RADYASYONDAN NASIL KORUNULUR?
Radyasyona maruziyeti azaltmak için temel üç ilkeye dikkat etmek gerekir:
Zaman: Radyasyonla temas süresi ne kadar kısa olursa, maruziyet de o kadar azalır. Olası bir sızıntı ya da saldırı durumunda dış ortamla temas süresi minimumda tutulmalıdır.
Mesafe: Radyasyon kaynağından ne kadar uzakta olunursa, etkisi o kadar azalır. Özellikle alfa ve beta ışınları kısa menzillidir; gama ışınları daha uzun menzillidir ancak mesafe hâlâ koruyucudur.
Koruma (Kalkanlama): Kurşun, beton, kalın toprak tabakaları gibi yoğun maddeler radyasyonu büyük ölçüde engeller. Sığınaklar bu nedenle yer altına yapılır ve kalın duvarlarla inşa edilir.
RADYASYONA KARŞI ALINABİLECEK ÖNLEMLER
· Kapalı bir alanda kalmak ve pencereleri sıkıca kapatmak
· Maske veya nemli bezle solunum yolunu korumak
· Mümkünse yer altı sığınağına inmek
· Dışarı çıkmadan önce radyasyon seviyelerini yetkili kurumlardan kontrol etmek
· Vücut temizliği yapmak, özellikle dış ortamla temas eden kıyafetleri çıkarmak
· Potasyum iyodür gibi koruyucu ilaçlar (tiroit bezini korur) kullanmak, ancak sadece sağlık personelinin önerisiyle.
NÜKLEER SİLAH ATILIRSA RADYASYON MENZİLİ NE KADAR OLUR?
Nükleer silahın etkisi sadece patlama anıyla sınırlı değildir. Ardından gelen radyasyon ve "fallout" (radyoaktif serpinti), yüzlerce kilometre öteye kadar etkili olabilir.
Doğrudan Etki Alanı:
Bir 100 kilotonluk nükleer bomba, patlama noktasından yaklaşık 1.5-2 km çapında tam yıkım etkisi yaratır.
İlk Radyasyon:
Patlamanın hemen ardından yayılan yüksek doz radyasyon, 1.5-2 km mesafede öldürücüdür.
Radyoaktif Serpinti (Fallout):
Rüzgarın yönüne ve hıza bağlı olarak, serpinti yüzlerce kilometre uzağa taşınabilir. Açık alanlar, yüksek binalar ve çıplak zeminler bu serpintiyi toplar. Serpinti sonrası ilk 48 saat, hayatta kalmak için en kritik zamandır.
