Avustralya’daki Flinders Üniversitesi’nde yapılan kapsamlı bir araştırmaya göre, yüzyılın sonuna kadar artan sıcaklıklar, obstrüktif uyku apnesi (OSA) riskini yaklaşık yüzde 50 oranında artırabilir. Çalışmaya liderlik eden uyku bilimci Bastien Lechat, sıcaklıklarla uyku apnesi arasındaki ilişkinin beklenenden çok daha güçlü olduğunu söyledi.
29 ÜLKE, 116 BİN KİŞİ, 500 GECE
Araştırma, 2020-2023 yılları arasında 29 ülkeden 116.620 kişinin yatağının altına yerleştirilen sensörlerden elde edilen 57 milyondan fazla gece verisine dayanıyor. Bu sensörler, uyku süresi, kalitesi ve solunum bozukluklarını analiz etti. Veriler, katılımcıların yaşadığı şehirlerdeki 24 saatlik sıcaklık verileriyle eşleştirildi.
2023, son 2000 yılın en sıcak yılı olurken, araştırmacılar sıcaklığın arttığı günlerde OSA riskinin yüzde 45 oranında yükseldiğini tespit etti.
SADECE UYKUYU DEĞİL, SAĞLIĞI DA BOZUYOR
Uyku apnesi, kişinin gece boyunca saatte en az beş kez ve 10 saniyeden uzun süre nefes almasının kesilmesiyle tanımlanıyor. Bu durum, oksijen-karbondioksit dengesini bozarak kalp yetmezliği, inme, diyabet, zihinsel fonksiyon bozuklukları ve hatta trafik kazaları gibi ciddi sonuçlara yol açabiliyor.
800 BİN SAĞLIKLI YAŞAM YILI KAYBI
2023 yılında sıcaklık kaynaklı uyku apnesi artışı, incelenen 29 ülkede toplamda yaklaşık 800 bin sağlıklı yaşam yılı kaybına neden oldu. Bu, Parkinson ya da bipolar bozukluk gibi hastalıkların yol açtığı yükle benzer düzeyde.
Araştırmaya göre, bu durum iş verimliliğini de vuruyor. Toplamda 105 milyon iş günü kaybedildi ve bunun ekonomik karşılığı yaklaşık 98 milyar dolar.
AVRUPA’DA RİSK DAHA FAZLA
Çalışma, bölgesel farklılıklara da dikkat çekiyor. Avrupa ülkelerinde klima kullanımının daha düşük olması, sıcaklık arttıkça uyku apnesi görülme oranının da daha fazla yükselmesine neden oluyor. ABD ve Avustralya’da ise klima yaygınlığı bu etkiyi azaltıyor olabilir.
Ancak çalışmanın daha çok yüksek gelirli bireylerden veri topladığı ve bu kişilerin daha iyi uyku ortamlarına sahip olabileceği belirtiliyor. Bu da araştırmada belirtilen sağlık ve ekonomik kayıpların aslında daha da yüksek olabileceğini gösteriyor.
GELECEKTE DURUM İKİ KAT KÖTÜ OLABİLİR
İklim politikalarının aynı kalması durumunda, 2100’e kadar sıcaklıkların 2.1 ile 3.4 °C arasında artması bekleniyor. Bu da uyku apnesi kaynaklı sağlık ve ekonomik yükün bugünkünün iki katına çıkabileceği anlamına geliyor.
