İngiltere Sağlık Güvenliği Ajansı’nın bu hafta yayımladığı rapora göre, ülkede ilk kez sivrisineklerde Batı Nil virüsüne rastlandı. Uzmanlar, bu gelişmenin iklim değişikliğinin etkilerini bir kez daha ortaya koyduğunu belirtti.
BATI NİL VİRÜSÜ NEDİR?
1937 yılında Uganda’da tanımlanan Batı Nil virüsü, sivrisinekler aracılığıyla bulaşan bir hastalıktır. Dang humması ve sarı humma gibi hastalıklarla aynı viral aileye aittir. Genellikle kuşları ısıran Culex pipiens türü sivrisineklerle yayılır. Kuşlar ana taşıyıcıdır, virüs kuş-sivrisinek-kuş döngüsüyle doğada dolaşır. Ancak nadiren sivrisinek ısırığıyla insanlara ve diğer hayvanlara da bulaşabilir.
İnsanların yaklaşık %80’i enfeksiyonu belirti göstermeden geçirir. Kalan kısmında ise genellikle ateş, halsizlik, baş ve kas ağrıları gibi hafif semptomlar görülür. Ancak 150 vakadan birinde ensefalit (beyin iltihabı) veya menenjit gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Özellikle 50 yaş üstü bireyler risk altındadır.
Virüs insandan insana bulaşmaz, ancak çok nadir durumlarda kan nakli veya anneden bebeğe geçiş bildirilmiştir.
İNGİLTERE’YE NASIL GELDİ?
Uzmanlara göre virüs büyük olasılıkla göçmen kuşlar aracılığıyla İngiltere’ye ulaştı. Sivrisinekler, virüsü taşıyan bu kuşlardan kan emerek enfekte olmuş olabilir. Virüs, Güneydoğu İngiltere'deki bataklık alanlardan toplanan sivrisineklerde PCR testleriyle tespit edildi.
Ancak PCR testi, virüsün bulaşıcı olduğunu kesin olarak göstermez. Sivrisineklerin virüsü bulaştırabilir hale gelmesi için vücutlarında çoğalması gerekir ve bu süreç sıcaklıkla doğrudan ilişkilidir.
AVRUPA’DA YAYILABİLİR Mİ?
İngiltere’nin serin iklimi bugüne kadar sivrisinek kaynaklı hastalıkları sınırlamıştı. Örneğin 15°C sıcaklıkta virüsün sivrisinek içinde bulaşıcı hale gelmesi 100 günü bulabiliyor ki bu süre, sivrisineğin yaşam süresinden uzun. Sıcak bölgelerde bu süre birkaç güne inebiliyor.
Yayılım için hem yeterli sayıda enfekte kuş ve sivrisinek olması hem de sıcak havaların uzun sürmesi gerekiyor. Şu anda İngiltere için bu koşullar oluşmuş değil.
Ancak uzmanlar, iklim değişikliğiyle birlikte yazların daha uzun ve sıcak geçmeye başlamasıyla bu denge değişebilir uyarısında bulunuyor.
DÜNYADA DURUM NE?
Batı Nil virüsü 20. yüzyılda Afrika ve Orta Doğu’yla sınırlıyken, son yıllarda Avrupa ve Amerika’da da görülmeye başladı. 1999’da New York’ta başlayan salgın, Kuzey ve Güney Amerika’ya yayıldı. Bugüne kadar ABD’de 60 binden fazla vaka bildirildi; 28 bin kişi hastaneye yattı, 3 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
2024 yılında Avrupa’da 19 ülkede toplam 1.436 vaka görüldü; 125 kişi yaşamını yitirdi. En fazla vaka İtalya, Yunanistan ve İspanya gibi sıcak yazlara sahip ülkelerde kaydedildi. Salgınlar sadece insanlarda değil; kuşlar ve atlarda da rapor edildi.
