Arabaların lastikleri her kullanıldığında, yollara minik parçacıklar dökülür. Bu parçacıklar yalnızca kaybolmaz; yağmurla birlikte derelere, nehirlere ve sonunda okyanuslara ulaşır. Ancak bu lastik tozları sadece mikroplastik olmakla kalmaz, aynı zamanda son derece toksik kimyasallar da taşır. Balıklar, yengeçler ve midyeler bu parçacıkları yuttukça, onların peşinden bu zararlı maddeler insan vücuduna kadar ilerler.
Son yıllarda yapılan araştırmalar, karasal ve sucul ortamlardaki mikroplastiklerin %45'inin lastik aşınma parçacıklarından kaynaklandığını ortaya koydu. Bu parçacıkların taşıdığı en tehlikeli maddelerden biri olan 6PPD-Q’nun, özellikle Washington eyaletinde göç eden somon balıklarının yarıdan fazlasının ölümüne neden olduğu belirlendi.
ZEHİR SADECE BALIKLARI DEĞİL, İNSANLARI DA VURUYOR
Sadece su canlıları değil, otoyol kenarlarında yaşayan insanlar da risk altında. Çin'de yapılan bir çalışmada, çocuk ve yetişkinlerin idrarında bu kimyasallara rastlandı. 6PPD-Q’nun karaciğer, akciğer ve böbrekler üzerinde tahrip edici etkileri olabileceği belirtiliyor.
Mississippi Üniversitesi'nde yapılan çalışmalarda, yalnızca iki sağanak yağıştan sonra toplanan 24 litre suyun içinde 30 binden fazla lastik aşınma parçacığı tespit edildi.”
TARIMSAL ATIKTAN DOĞAYA KALKAN: BİYOCHAR VE AĞAÇ YONGALARI
Oxford, Mississippi’deki araştırmacılar, lastik aşınma parçacıklarını suya karışmadan önce yakalamak için düşük maliyetli, doğa dostu filtreler geliştirdi. Bu filtreler; pirinç kabuklarından elde edilen ve “biyochar” olarak bilinen bir tür kömür ile çam ağacı yongalarından oluşuyor. Bu iki malzeme, yüksek gözeneklilikleri sayesinde suya karışan mikroplastikleri %90’a kadar temizlemeyi başardı.
Filtreler, yol kenarındaki yağmur suyu drenaj çıkışlarına yerleştirildi. Yağmurdan sonra toplanan örnekler analiz edildiğinde, filtrelerin büyük ölçüde başarı sağladığı görüldü.
UYGULANABİLİR VE SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR YÖNTEM
Tarımsal atıklardan elde edilen bu filtreler hem çevre dostu hem de uygun maliyetli. Ancak zamanla bu filtrelerin değiştirilmesi ve dikkatli bir şekilde imha edilmesi gerekiyor.
Bilim insanları, bu yöntemin büyük şehirlerde de kullanılabilir hâle gelmesi için uzun vadeli izleme çalışmaları yapılması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca filtre malzemesinin kaynağı da önemli; çünkü işlenmemiş tarım atıkları başka zararlı maddeler içerebilir.
