Ay’da hematit (Fe₂O₃) keşfi bilim insanlarını şaşkına çevirmişti. Çünkü Ay’da atmosfer yok, dolayısıyla oksijen de bulunmuyor. Ayrıca Güneş’ten gelen güneş rüzgârı sürekli hidrojen taşıyarak oksidasyonu engellemeli. Ancak yapılan deneyler, paslanmanın kaynağının Dünya olabileceğini gösterdi.
DÜNYA’DAN AY’A OKSİJEN YAĞMURU
Araştırmaya göre, Dünya’nın manyetosferi Ay’ın etrafına uzanıyor ve “manyeto-kuyruk” denilen bölgede Dünya atmosferinden kaçan oksijen parçacıkları bulunuyor. Dolunay döneminde Ay, bu kuyruktan geçerken Dünya’dan gelen oksijen iyonlarıyla bombardımana uğruyor. Aynı zamanda güneş rüzgârı da engellendiği için, bu ortam hematit oluşumu için elverişli hale geliyor.
LABORATUVARDA PAS OLUŞUMU
Bilim insanları, Ay’da bulunan demir açısından zengin minerallere (örneğin ilmenit, troilit, meteorit demiri) oksijen iyonları fırlatarak süreci taklit etti. Deneylerde, oksijen iyonlarının bu mineralleri hematite dönüştürdüğü kanıtlandı. İlginç şekilde, demir içeren bazı silikatlar (örneğin piroksen, olivin) hematit oluşturmuyor.
SUYUN SIRRI DA ÇÖZÜLDÜ
Ay’daki hematitin genellikle suyla birlikte bulunması bir başka gizemdi. Deneyler sırasında hidrojen ışınlarıyla hematit parçalandığında yan ürün olarak su oluştuğu gözlemlendi. Bu, Ay’daki suyun bir kısmının paslanma sürecinin yan ürünü olabileceğini düşündürüyor.
4 MİLYAR YILLIK İZLER
Araştırmacılara göre Ay’daki hematit, Dünya atmosferinin tarihiyle ilgili ipuçları taşıyor. Bu süreç, 2.4 milyar yıl önceki Büyük Oksidasyon Olayından bu yana devam etmiş olabilir. Önümüzdeki yıllarda Ay’ın güney kutbuna yapılacak Chang’E-7 ve Chandrayaan-3 gibi görevler, bu gizemi daha da aydınlatabilir.
