Astronomlar, ilk kez bir gezegenin yıldızında manyetik fırtınalar tetiklediğine dair net kanıtlar buldu. Bu etkileyici keşif, ötegezegenlerin yıldızları üzerinde sanılandan çok daha fazla etkiye sahip olabileceğini ortaya koyuyor.
Yaklaşık 408 ışık yılı uzaklıkta bulunan HIP 67522 adlı Güneş benzeri bir yıldız ve onun HIP 67522b isimli ötegezegeni, bu benzersiz etkileşimin gözlemlendiği sistem oldu. Sadece 17 milyon yaşında olan genç yıldız, "yaramaz" gezegeniyle adeta çatışma halinde. Gezegen, Jüpiter büyüklüğünde ancak kütlesinin yalnızca %5’i kadar. Her 6.95 günde bir yıldızın etrafında dönen HIP 67522b, bu yakın mesafeli hareketi sırasında yıldızın manyetik alanını rahatsız ediyor.
GEZEGEN YILDIZI PATLAMAYA ZORLUYOR
Araştırmayı yürüten Hollanda Radyo Astronomisi Enstitüsü’nden astrofizikçi Ekaterina Ilin, “Bir gezegenin, ev sahibi yıldızında güçlü patlamaları tetiklediğine dair ilk net kanıtı bulduk,” diyerek keşfin önemini vurguladı. Üstelik bu manyetik etkileşimin üç yıldan fazla süredir devam ettiğini ve bu sayede detaylı biçimde incelenebildiğini belirtti.
Gezegenin manyetik alanı, yıldızın manyetik alanıyla çarpışarak devasa enerji birikimlerine neden oluyor. Bu birikim, kırbaç gibi yıldızın üzerine salınıyor ve dev patlamalar meydana getiriyor. Araştırmacılar, 5 yıllık gözlemler sırasında ötegezegenin yönünde gerçekleşen 15 büyük patlamayı katalogladı.
ATMOSFER BALON GİBİ SÖNÜYOR
HIP 67522b, bu etkileşimler sonucu, normalde alacağından 6 kat fazla radyasyona maruz kalıyor. Bu da zaten hafif ve kabarık olan atmosferinin hızla uzaya kaçmasına neden oluyor. Bilim insanları, gezegenin 100 milyon yıl içinde Neptün boyutlarına kadar küçülebileceğini öngörüyor.
Ilin, “Gezegenin gönderdiği dalgalar, yıldızda zaten oluşmak üzere olan patlamaları tetikliyor,” diyerek bu sürecin, patlamaya hazır yıldızları uyandıran bir kıvılcım gibi işlediğini ifade etti.
ŞİMDİ GÖZLER SAMANYOLU'NDA BAŞKA BENZER SİSTEMLERDE
Araştırmacılar, bu tür yıldız-gezegen etkileşimlerinin evrende ne kadar yaygın olduğunu anlamak için benzer sistemleri incelemeye hazırlanıyor. Bu sıra dışı keşif, yıldız ve gezegen ilişkilerine dair bildiklerimizi baştan sona değiştirebilir.
