DEMET İLCE / MUHABİR
'Midenizin derinliklerinde bir bulantı hissediyorsanız, bunun nedeni genellikle endişeli veya kaygılı olmanızdır.
Hasta hissetmek de panik atağın birçok belirtisinden biridir.
Daha önce kaygınızın olduğunu düşünmemiş olabilirsiniz.
Ancak mide bulantısı yaşamanızın yarım düzine başka nedeni daha vardır ve eğer başka belirtiler de varsa, genellikle nedeni çözmek mümkündür.
NHS GP'si ve Centoreze Kurucusu Dr. Tom Jenkins, başka hiçbir semptom olmadan mide bulantınız varsa ve önemli bir tıbbi durumunuz yoksa, bunu evde güvenle takip edebileceğinizi söylüyor.
Şunları söylüyor:
"Ancak mide bulantısına ek olarak ortaya çıkan açıklanamayan semptomlar veya iki ila üç günden fazla süren mide bulantısı semptomlarının bir sağlık uzmanıyla görüşülmesi gerekir."
Dr. Jenkins, evde kişisel bakım önlemlerinin şunları içerdiğini söylüyor:
"Bol miktarda temiz hava almak, zencefil veya nane çayı içmek, daha küçük ve daha sık yemek yemek ve keskin kokulu veya yağlı yiyeceklerden kaçınmak."
Ancak bazı durumlar klinik tavsiye veya tedavi gerektirebilir.
Bu, hamileyseniz ve yeme, içme veya çalışma yeteneğinizi etkileyen şiddetli mide bulantısı veya kusmanız varsa; diyabetiniz varsa ve kusuyorsanız, özellikle kan şekeri düzeyiniz yüksekse, nefesiniz meyvemsi kokuyorsa veya dehidrasyon belirtileri varsa; şiddetli karın ağrınız, ateşiniz, kusmuğunuzda veya dışkınızda kan veya dehidrasyon belirtileriniz varsa…
Ayrıca birkaç gün içinde kendinizi daha iyi hissetmezseniz, hastalığınız tekrarlarsa başka semptomlarınız varsa, kanser geçmişiniz varsa veya kanser tedavisi görüyorsanız da tedaviye ihtiyacınız olabilir.
Gelin farklı mide bulantısı türlerinin ne anlama geldiğine bir göz atalım…
Baş dönmesi ile bulantı
Dengesizlik hissinin yanı sıra hasta hissetmek, hareketten veya baş dönmesinden kaynaklanabilir.
Dr. Jenkins, "Bu durum beynin gözlerden, kulaklardan ve diğer duyu organlarından aldığı sinyaller arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanıyor. Seyahat bulantısını önlemek veya hafifletmek için, bir arabanın önü veya bir teknenin ortası gibi hareketi azaltan bir koltuk seçin ve ufukta sabit bir noktaya bakın veya gözlerinizi kapatıp yavaşça nefes alın." diye açıklıyor.
Okumaktan, ekran izlemekten veya hareketli nesnelere odaklanmaktan kaçınmak ve bir pencere açarak veya dışarı çıkarak biraz temiz hava almayı hedeflemek en iyisidir.
Seyahate çıkmadan önce hafif yemekleri veya atıştırmalıkları tercih edin ve baharatlı, yağlı veya alkollü yiyecek ve içeceklerden kaçının.
Mide bulantısını hafifletmek ve sıvıyı korumak için buz küpleri veya dondurulmuş meyveli şekerlemeler yiyin ve yemek yerken kraker, kızarmış ekmek, pirinç, elma veya muz gibi yumuşak ve sindirimi kolay yiyecekler yiyin.
Dr. Jenkins şunları ekliyor:
"Mide bulantısına yardımcı olabilecek zencefili deneyin. Bulantıyı azaltabilecek bilekteki bir noktaya baskı uygulayan akupunktur bantları kullanın. Ve meclizin veya prometazin gibi hareket hastalığını önleyebilecek veya tedavi edebilecek reçetesiz satılan ilaçları alın."
Mide bulantısı ve baş dönmesinin daha az görülen diğer nedenleri arasında dengeyi ve işitmeyi etkileyen bir iç kulak rahatsızlığı olan Ménière hastalığı ve felç yer alıyor.
Vücudunuzun uyuştuğunu hissediyorsanız, bulanık görüş yaşıyorsanız, duymakta veya konuşmakta zorlanıyorsanız veya baş dönmesi geçmiyorsa bir pratisyen hekime görünün.
Baş ağrısıyla birlikte bulantı
Yaşayabileceğiniz bir düzine farklı baş ağrısı türü vardır.
Bulantınıza baş ağrısı da eşlik ettiğinde Dr. Jenkins şöyle açıklıyor:
"Buna migren, gerilim baş ağrısı, küme baş ağrısı veya sinüzit (sinüslerin şişmesi) neden olabilir."
Migreniniz varsa rahatlamaya çalışın ve karanlık bir odada uzanın. Suyla nemlendirin ve alnınıza serin bir kompres uygulayın.
Gerilim baş ağrıları çok yaygındır ve stres, yorgunluk veya kas gerginliği ile ilişkili olabilir; bu nedenle biraz dinlenin, biraz ağrı kesici alın ve boyun kaslarınıza masaj yapmayı düşünün.
Küme baş ağrıları çok ağrılı olabilir ve genellikle basit parasetamol ile tedavi edilemez; beta blokerler gibi profilaktik ilaçlar daha iyi olabilir.
Bupa Sağlık Kliniği Kadın Sağlığı Klinik Lideri ve Pratisyen Doktoru Dr. Samantha Wild şunları söylüyor:
“Küme baş ağrıları genellikle günün veya yılın aynı saatinde meydana gelir ve kendinizi huzursuz hissetmenize neden olur. Ayrıca terleme, burun akıntısı veya tıkanıklığı, göz sulanması ve kızarma ve göz kapağınızda sarkma veya ağrının olduğu tarafta gözbebeğinin küçülmesi gibi değişiklikler de yaşayabilirsiniz."
Şöyle ekliyor:
"Görüşünüzde bir değişiklik fark ederseniz, gece yarısı baş ağrısıyla uyanırsanız veya sabahları daha da kötüleştiğini fark ederseniz, bir pratisyen hekimle konuşmanız önemlidir."
Baş ağrılarınız ve mide bulantınız geçmezse veya giderek kötüleşirse doktorunuza başvurun.
İshal ile bulantı
Düzenli olarak kaka yapıyorsanız ancak suluysa ve şişkinlikten şikayetçiyseniz, muhtemelen ishalsiniz demektir.
Dr. Jenkins, ishalli mide bulantısının gastroenterit, gıda zehirlenmesi, seyahat ishali veya kolit (kolon ve rektumun iltihaplandığı yer) gibi enfeksiyonlardan kaynaklanabileceğini söylüyor.
Berrak sıvıların az miktarda içilmesini, tek seferde çok fazla içmek yerine sık sık ve yavaş yavaş içilmesini öneriyor.
Dr. Jenkins, "Bulantı sıvı alımını engelleyebilir ve dehidrasyon riskini artırabilir, bu da durumu kötüleştirebilir. Bu nedenle bulantıyı yönetmek, gastroenterit tedavisinin önemli bir parçasıdır. Mide bulantısını hafifletmek ve sıvıyı korumak için buz küpleri veya dondurulmuş meyveli şekerlemeler yiyin ve yemek yerken kraker, kızarmış ekmek, pirinç, elma veya muz gibi yumuşak, yumuşak ve sindirimi kolay yiyecekler yiyin. Başınızı yüksekte ve hareketsiz tutmaya çalışın ve mide bulantısını hafifletmek için nane, zencefil veya limon gibi aromaterapi kullanın. Bu bitki veya yağların kokusunu içinize çekebileceğiniz gibi, çayınıza veya suyunuza da ekleyebilirsiniz. Bulantı devam ederse veya şiddetlenirse ya da ağız kuruluğu, susuzluk, idrar çıkışında azalma, baş dönmesi veya halsizlik gibi dehidrasyon belirtileriniz varsa, mümkün olan en kısa sürede tıbbi yardım alın." diyor.
İshalin daha kalıcı nedenleri arasında irritabl bağırsak sendromu, inflamatuar bağırsak hastalığı ve çölyak hastalığı yer alır.
Ayrıca laktoz intoleransı, safra taşı veya bağırsak tıkanıklığından da kaynaklanabilir.
Dalgalar halinde gelen mide bulantısı
Bir dakika mideniz bulanıyor, sonra iyi mi hissediyorsunuz?
Dr. Jenkins, "Buna hamilelik neden olabilir (özellikle ilk trimesterde ) " diyor.
Dr. Jenkins şöyle diyor:
"Sabah bulantısı rahatsız edici olabilir ve günlük yaşamınızı etkileyebilir, ancak genellikle bebeğinize veya sağlığınıza zarar vermez. Ama hiperemezis gravidarum acil tıbbi müdahale ve bazen hastaneye kaldırılmayı gerektirir."
Sık sık hastalanıyorsanız ve sabah bulantısı nedeniyle yemek yiyemiyorsanız, hiperemezis gravidarum hastası olabilirsiniz ve bunu ebenize veya doktorunuza bildirmeli veya mümkün olan en kısa sürede hastaneye başvurmalısınız.
Bunun nedeni susuz kalma riskiniz olmasıdır.
Dr. Jenkins, sabah bulantısının dinlenme, tetikleyicilerden kaçınma, küçük ve sık öğünler yeme, sıvı içme ve zencefil veya akupunktur denemesi gibi bazı kişisel bakım önlemlerini takip ederek yönetilebileceğini söylüyor.
Bunlar işe yaramazsa, doktorunuz veya ebeniz size hamilelikte kullanılması güvenli olan bulantı önleyici bazı ilaçlar yazabilir.
Şöyle diyor:
"Bazı çalışmalar, B6 vitamini takviyesi almanın hamilelikte bulantı ve kusmayı azaltmaya yardımcı olabileceğini öne sürüyor. Ancak optimal doz tam olarak belirlenmemiştir ve bu seçeneği öncelikle doktorunuzla görüşmeye değer."
Dr. Wild, dalgalar halinde gelen mide bulantısının diğer nedenlerinin arasında "gastroenterit gibi enfeksiyonlar, kanser tedavileri (kemoterapi ve radyoterapi gibi), taşıt tutması, migren, düşük kan şekeri, oruç tutma, yorgunluk, alkol ve baş dönmesi" yer aldığını söylüyor.
"Nedenini ve herhangi bir tedaviye ihtiyacınız olup olmadığını belirlemek için bir sağlık uzmanıyla çalışmalısınız." diyor.
Şişkinlik ve/veya mide yanması ile birlikte bulantı
Mide bulantısının yanı sıra, şişkinlik veya asit reflü gibi sorunlardan kaynaklanan şişmiş - bazen ağrılı - bir mide veya göğüste ağrı yaşamanız hoş değildir.
Dr. Wild şöyle diyor:
"İrritabl bağırsak sendromu (IBS) ve hazımsızlık gibi sindirim bozuklukları büyük olasılıkla şişkinlik ve mide bulantısına neden olur.
Bu belirtiler genellikle yemekten sonra ortaya çıkar, çünkü vücudunuz belirli yiyecekleri veya yiyeceklerinizdeki içerikleri sindirmeye çabalar.
Mide bulantısı, kabızlık ve aşırı gazın yanı sıra hasta ve şişkinlik hissi de yaşayabilirsiniz."
Bir haftadan uzun süredir bu semptomlardan şikayetçiyseniz ve günlük hayatınızı zorlaştırıyorsa, tükettiğiniz şeylerle semptomlarınızın alevlenmesi arasındaki potansiyel bağlantıları tespit etmenize yardımcı olacak bir yemek günlüğü tutmaya başlayın.
Dr. Wild, "Bu, rahatsızlığınızı hafifletmek için belirli yiyecek veya içeceklerden kaçınmanıza yardımcı olabilir. Size yardımcı olmak için başka neler yapılabileceğini görmek için daima bir sağlık uzmanıyla konuşun. Doktorunuz, alevlenmelere neyin sebep olduğunu belirlemek için intolerans, kan veya nefes testleri yaptırmanız için sizi bir gıda ve beslenme uzmanına yönlendirebilir." diyor.
Dr. Wild şu uyarıda bulunuyor:
“Evde yapılan testlerden kaçının, bunların doğru bir teşhis yöntemi olduğu kanıtlanmamıştır. Bir pratisyen hekimle konuşmak aynı zamanda yumurtalık kanseri gibi şişkinliğe neden olabilecek diğer koşulların dışlanmasına da yardımcı olabilir."
Yemek yedikten sonra ortaya çıkan mide bulantısı, çölyak hastalığı (glüten alerjisi) ve laktoz intoleransı dahil olmak üzere bir gıda alerjisi veya intoleransı da olabilir.
Hasta hissetmek: Yapılması ve yapılmaması gerekenler
Kendinizi hasta hissettiğinizde çoğu zaman dinlenmeniz ve su yudumlamaya devam etmeniz gerekir. İşte başka nelerin yardımcı olabileceği…
Bol miktarda temiz hava alın; yakındaki bir pencereyi açabilir misiniz veya kısa bir yürüyüşe çıkabilir misiniz?
- Dikkatinizi dağıtın – örneğin müzik dinleyin veya film izleyin
- Soğuk içeceklerden düzenli olarak yudum alın
- Zencefil veya nane çayı için
- Zencefilli bisküvi gibi zencefil içeren yiyecekler yiyin
- Daha küçük, daha sık yemek yiyin
Kendinizi daha kötü hissetmenize neden olabilecek bazı şeylerden kaçınmak da önemlidir.
NHS şöyle diyor:
- Ağır kokulu yiyecekler yemeyin veya pişirmeyin
- Sıcak, kızartılmış veya yağlı yiyecekler yemeyin
- Çok hızlı yemek yemeyin
- Yemeklerle birlikte büyük miktarda içki içmeyin
- Yemekten hemen sonra uzanmayın
- Belinizi veya karnınızı sıkan kıyafetler giymeyin
