Araştırma şirketi Ipsos, 1983’ten beri İngiltere’de halkın çeşitli mesleklere olan güven düzeyini ölçen Doğruluk Endeksi adlı bir çalışma yürütüyor. Mesleklere olan güveni ölçümleyen uzun soluklu bu araştırmanın 2022 verilerinde önemli bulgular yer alıyor.
Bana göre bu araştırmadaki en ilginç veri, gazetecilere güvenin son 39 yılın en yüksek seviyesinde olması. Araştırmada, İngiliz halkının yüzde 29'u gazetecilere güvendiğini söylemiş.
Gazetecilere güvenin artması mesleğimiz için tabii ki olumlu bir gelişme. Ancak gazetecilik hâlâ en az güvenilen beş meslek arasında. Neyse ki algı olarak halen emlakçılar, politikacılar ve reklamcılardan daha iyi konumdayız.
Gazetecilere güvendiğini söyleyen İngilizlerin oranı son yıllarda artmaya başladı ve 2000 yılından bu yana neredeyse iki katına çıktı. Araştırmaya katılanların yüzde 29'u, gazeteciliği İngiltere’de en az güvenilen beşinci meslek haline getirdi. Bu durum, Ipsos araştırmasında bugüne kadar gazeteciler için görülen en yüksek güven puanı olduğu için önemli.
Geçmiş yıllara baktığımızda, araştırmanın başladığı 1983'te gazetecilere güven oranının yüzde 19 gibi düşük bir seviyede olduğunu görüyoruz. 2020'de araştırmaya katılanların yüzde 23'ü gazetecilere güvendiğini söylemeye başlamış ve bu oran yükselişe geçmiş. 2021'de yüzde 28’e çıkmış.
Araştırmaya katılan Z kuşağı mensupları ise genele bakıldığında gazetecilere daha az güven duyuyor. 16 ila 26 yaşları arasındaki bu kişilerin yüzde 60’ı gazetecilere güvenmediklerini belirtiyor. 27 ila 41 yaşları arasındaki Y kuşağının da yüzde 59’u gazetecilere güvenmemekten yana. Baby Boomers olarak adlandırılan 58-76 yaş arası grupta ise gazetecilere güvensizlik oranı yüzde 56 düzeyinde.
Gazetecilere güven seviyesi, eğitim düzeyi ve sosyo-ekonomik sınıfa göre de farklılık gösteriyor. Lisans, master ve doktora seviyesinde eğitim görenlerin gazetecilere güven oranı yüzde 37 ile en üst düzeyde. Eğitim seviyesi düştükçe, gazetecilere güvende azalma gözlenmiş. Lise eğitimi görenlerin güven oranı yüzde 25, orta öğrenim görenlerin güven oranı ise yüzde 24’te kalmış.
Sınıfsal olarak baktığımızda gazetecilere güvensizliğin en üst düzeyde olduğu grup, işçi sınıfı ve işsizler. Bu grubun gazetecilere güven oranı yüzde 25 ile en düşük düzeydeyken, ekonomik olarak daha iyi durumda olan üst orta ve orta sınıf statüsünde güven oranı yüzde 35’e çıkıyor.
Bir başka araştırma olan Reuters Enstitüsü Dijital Haber Raporu’na göreyse İngiltere’de halkın yüzde 34’ü haberlere güven duyduğunu söylemiş. 2015’te bu oranın yüzde 51 olduğunu düşünürsek, hâlâ iyi bir noktada olunmadığını anlayabiliriz.
Peki gazetecilere güveni etkileyen faktör ne? Halk, haber kuruluşlarının kendi ticari veya siyasi çıkarlarını toplumun çıkarlarının önüne koyduğu görüşünde. Bu da güvensizliğe neden oluyor. Bu noktada yapılması gereken, halk ile gazeteciler arasında güvenin yeniden tesis edilmesi. Bunun nasıl sağlanacağı ise uzun bir tartışma gerektirir.
