Avrupa, bir kez daha belirsizlik eşiğinde. Eski ABD Başkanı Donald Trump'ın olası geri dönüşü, kıtayı daha önce hiç olmadığı kadar huzursuz edebilir. Bugünün Avrupa manzarası, kararlı liderlik geçmişinden oldukça farklı, şimdi ise kıtanın bütünlüğünü tehdit eden zorluklarla mücadele eden dağınık bir koro gibi. Angela Merkel gibi etkili liderlerin ayrılması, Rusya-Ukrayna savaşından sadece üç ay önce siyasi sahneden çekilmesiyle birlikte, Avrupa'nın içinde kararlı liderlik eksikliğine yönelik artan endişeyi vurgulamaktadır. Birleşik Krallık, Norveç ve Türkiye gibi liderlik sağlayabilecek birçok AB stratejik ortağı NATO üyesi olsa da birlik dışında kalmaktadır. Ayrıca, AB'nin gücü, etkili bir şekilde işbirliği yapma kapasitesine dayanmaktadır. Bu iç yapılandırma, her konuda hızla bir fikir birliğine varmayı gerektirir. Ancak, AB'nin şu anki durumu fazla güven vermiyor. Ukrayna'yı desteklemek, göçmen konusunu ele almak ve İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşına yanıt vermek gibi kritik konularda fikir birliği oluşturmakta zorlanan Avrupa liderleri, Trump seçilirse daha da zorlu testlerle karşı karşıya kalacaklar.
AB'nin Yükü: Rusya-Ukrayna Savaşı
Soğuk Savaş sonrası dönemde NATO'nun etkinliği konusundaki hararetli tartışmaların ortasında, Rusya-Ukrayna savaşı ve ardından NATO üyesi ülkeler tarafından verilen destek, ABD Başkanı Joe Biden'ın transatlantik ittifaka tam bağlılığıyla birlikte ittifaka yeni bir hayat verdi ve onu belirsizlik dehlizlerinden çıkardı. O sırada NATO ülkeleri birlik ve transatlantik işbirliği gösterdi. Hatta Finlandiya ve İsveç gibi tarihsel olarak tarafsız ülkeler bile NATO'ya katılma arzusunu dile getirdiler.
Trump kazanırsa, bu ABD'nin odağını Avrupa yerine Asya-Pasifiğe kaydıracağı anlamına gelir. Trump, NATO'dan çekilmeyecek ancak ittifakın 2022 Şubatından bu yana yeniden canlanmasına rağmen NATO'nun finansal yüklerini yeterince desteklemeyen AB'yi eleştirdiği için 5. maddeyi uygulamaktan kaçınacaktır. Bu ihtimal, NATO'nun bütünlüğü ve birlikteliği konusunda endişeleri artırmaktadır.
Geçtiğimiz 79 yıldır savunması için NATO'ya yaslanan AB için Amerikan desteğinin azalması bir felaket olur. Daha da endişe verici olan, Trump'ın Ukrayna'nın toprak kaybetmesiyle sonuçlanacak bir anlaşmayı gerektiren Ukrayna ile Rusya arasındaki kanlı savaşı tek bir günde çözme sözüdür. Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü kararlılıkla savunan AB için bu senaryo aşağılayıcı olacaktır. Avrupa, Ukrayna'ya yardım etmeye devam edebilirken, bu tür çabalar muhtemelen gereksiz olacaktır ve Trump ile çatışmaya yol açacaktır. Bazı Avrupa hükümetleri Ukrayna'ya sürekli destek çağrısında bulunmaya devam ederken, diğerleri Trump'ın konumunu çürütmekten kaçınabilir. Ukrayna'ya en büyük üç Avrupa yardımı yapan ülke olan Almanya, İngiltere ve Norveç, sadece Almanya AB üyesi olmak üzere hepsi NATO üyesidir. Almanya ekonomik bir dev olsa da askeri açıdan güçsüzdür ve bu nedenle ABD'nin açtığı boşluğu dolduramaz. Ukrayna, toprak kaybını kabul etmek zorunda kalırsa, AB'nin bu yeni gerçeğe uyum sağlamak için hala birkaç yılı olacaktır.
Rusya, yıpranmış ordusunu ve ekonomisini yeniden inşa etmek için birkaç yıla ihtiyaç duyacaktır ve bu süre zarfında AB'ye daha az doğrudan bir tehdit oluşturacak ve bu da AB'ye savunmasını güçlendirmek için zaman tanıyacaktır. Savaş ekonomisi sistemine uzun süredir güvenen Rusya'nın aksine, AB farklı bir ekonomik manzara ile karşı karşıyadır. Bu durum, Trump'ın ilk etapta Avrupa savunmasını desteklemeyeceğini ilan etmesine yol açtı. Avrupa için bu yeni ortam, sosyal yardımlardan savunma sanayiine fon aktarılması anlamına gelecektir.
Avrupalılar Kaderlerini Ele Almalı
Biden yönetimi, Brexit sonrası AB'yi destekleyerek Almanya ve İtalya'daki aşırı sağ partilerin ilerlemesini geciktirdi. Ancak, Trump'ın olası yeniden seçilmesinin ters bir etkisi olması muhtemeldir. Merkel'in de yerinde olarak belirttiği gibi, Avrupalılar kaderlerini ele almalı. Temel olarak bir Avrupa meselesi olan Ukrayna ihtilafı, pasifliği değil proaktif önlemleri gerektiriyor. Yapılması gereken hızlı eylemler arasında, Trump dönemindeki zayıflayan ABD savunma şemsiyesinden doğan olası güvenlik açıklarını ele almak da yer alıyor. Amerikan seçmenleri Ukrayna'dan bıkmış olsa da, Avrupalılar bu lükse sahip değil. Bu gerçeklik, Avrupa'nın eski kıtanın kolektif güvenliğini Amerikan seçmenlerinin kaprislerine emanet edemeyeceği gerçeğini hatırlatan bir başka uyarı niteliğindedir. Kasım seçimlerinden önce bağımsız bir savunma politikası geliştirmek öncelikli olmalıdır. Avrupa, Brexit ve Trump'ın önceki başkanlığı gibi durumlarda olduğu gibi, bir kez daha hazırlıksız yakalanmayı göze alamaz. Sorumluluğu üstlenerek ve hızlı ve stratejik politikalar uygulayarak Avrupa, önümüzdeki belirsizliklerden kurtulabilir ve güvenliğini ve istikrarını sağlayabilir. Ancak, bu ancak bugün var olmayan güçlü Avrupa liderleriyle başarılabilir.
