Fırsat buldukça TikTok’un sosyal ağları nasıl dönüştürdüğünden ve toplumsal etkilerinden söz etmeye çalışıyorum. Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre, gün geçtikçe daha fazla insan TikTok’u habere ulaşmak için tercih eder hâle geliyor.
Araştırma Amerika’da yapılmış olsa da bu tablo aslında tüm dünyayı etkisi altına alan bir dalgayı gösteriyor. Dikkat süresi giderek kısalan, okuma yerine izlemeyi tercih eden; hatta izlemeyi bile vakit kaybı gören, bir dakikalık videoyu bile bitirmeden sonrakine geçen bir kitle var karşımızda.
İlk bakışta, “TikTok ve haber… Ne alâka?” diyebilirsiniz, haklı olarak. TikTok, sonuçta Twitter ya da Facebook gibi metin bazlı içeriklerin öne çıktığı bir mecra değil. TikTok’un halkın haber kaynağı olmaya başlaması tespiti, işte bu bir dakikalık video kesitlerinin büyüsünden kaynaklanıyor.
Bir dakikalık tartışma, çatışma ve çoğunlukla da manipülasyon odaklı kesitler, bir konuda tam olarak kanaat sahibi olmak için yeterli değil. Sabun köpüğü gibi gözümüzün önünden akıp giden içerikler, bulanık bir zihin ve tam olarak neyin nasıl olduğunu kavrayamadığımız bir ruh hâli bırakıyor bizde.
Bu tabloya, TikTok’un faaliyet gösterdiği her ülkede hangi içeriğin öne çıkacağına ve çok izleneceğine karar verdiği, bir anlamda yayın gibi modere ettiği eklenirse, nasıl bir algı yönetimiyle karşı karşıya olduğumuz daha net anlaşılır.
Sadece iki yıl içinde, TikTok'tan düzenli olarak haber aldıklarını söyleyen yetişkinlerin payı, 2020'de yüzde 3 iken 2022'de yüzde 10'a çıkarak yaklaşık üç kat artmış durumda. Burada dikkat çeken veri, tüm platformlar düşüşteyken, TikTok’un yükselişte oluşu.
Düzenli olarak TikTok'tan haber aldıklarını söyleyen 30 yaşın altındaki grupta tablo daha belirgin. Bu yaş grubundakilerin yüzde 26’sı yani yaklaşık dörtte biri, TikTok’tan düzenli olarak haber aldıklarını söylüyor. Bu rakam, 2020 ve 2021’e oranla daha yüksek.
30 yaş altı grupta sosyal platformları haber amaçlı olarak düzenli kullandıklarını söyleyenlerin yaş dağılımı farklı bir tabloyu önümüze koyuyor. Snapchat kullanıcılarının yüzde 67’si, TikTok kullanıcılarının yüzde 52’si ve Reddit kullanıcılarının yüzde 50’si 18 ila 29 yaş arasında.
Facebook gibi artık daha geleneksel kalan sosyal ağlar, ileri yaştakilerin ortamı olarak gözüküyor. Facebook’ta cinsiyet dağılımı açısından kadınların daha aktif olduğu gözükürken, Twitter ve Reddit’in kadın kullanıcı kitlesinin ilk tercihi olmadığı görülüyor.
ABD'li yetişkinlerin yüzde 31’i haber takibi için hâlâ Facebook'u kullandığını söylüyor. Twitter ise yüzde 14 ile ikinci sırada. Yüzde 13 ile Instagram, yüzde 10 ile TikTok ve yüzde 8 ile Reddit onları izliyor. Başta da belirttiğim gibi, şu an bu tablonun tek yükseleni, yeni neslin tercihi TikTok.
Burada YouTube’a ayrı bir paragraf açmak gerekiyor. Hem konvansiyonel hem de yeni medyanın yayın platformu olarak gördüğü YouTube, yetişkinlerin yüzde 25’inin yani dörtte birinin haber almak için tercih ettiği mecra olarak yerini hâlâ koruyor.
