Kaybolmuş bir eşyanın bir başka kimse tarafından bulunması ya da yine kaybolan bir eşyanın hata sonucu bir başka kimsenin eline geçmesi neticesinde bu eşyanın sahibine iade edilmemesi ve keza sahibinin bulunamaması hâlinde söz konusu eşyanın kaybolduğunu yetkili makamlara haber vermeden kullanan kişi, “kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu”nu işlemiş olur.
Türk Ceza Yasası’nın 160. maddesinde düzenlenen kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçunun “Kaybedilmiş olması nedeniyle malikinin zilyetliğinden çıkan ya da hata sonucu ele geçirilen eşya üzerinde, iade etmeksizin veya yetkili mercileri durumdan haberdar etmeksizin, malik gibi tasarrufta bulunan kişi”nin, şikâyet üzerine, bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılacağı hüküm altına alınmıştır.
Kaybolmuş olan ve sahibinin zilyetliğinden çıkmış olan eşyayı ele geçiren kişinin bu eşyayı iade etmesi ve bu eşyanın zilyetliğini ele geçiren kişinin yetkili mercileri durumdan haberdar etmesi gerekir. Bir eşyayı hata sonucu ele geçiren kişi de bu eşya üzerinde eşyanın sahibiymiş gibi tasarrufta bulunması hâlinde “Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu” işlemiş olacaktır.
Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçunun oluşabilmesi için suçun konusu olan eşyanın bir taşınır mal olması gerekir.
Suçun gerçekleşebilmesi için eşyanın, malikin zilyetliğinden çıkmış olması ve kaybolmuş, yerinin bilinmiyor olması gerekir. Bu suçu hırsızlık suçundan ayıran özellik ise hırsızlık suçunda mağdurun, üzerinde tasarruf ettiği bir eşyanın çalınması eylemi gerçekleşmiş iken, kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçunda ise eşya malikinin zilyetliğinden hata sonucu çıkmış, kaybolmuş bir eşya üzerinde bir başka kimsenin tasarruf etme eyleminin gerçekleşmesidir.
Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçunu işleyen kişinin, suç konusu eşya sahibini bilmesi hâlinde, suç konusu eşya kaybolmuş olmayacağından yazımız konusu olan suç değil, hırsızlık suçu işlenmiş olacaktır.
Kişinin mülkiyet hakkının korunduğu kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçunu işleyen kişinin yargılamasında Asliye Ceza Mahkemesi görevlidir. Bu suçun soruşturulması ve kovuşturulması suçtan zarar gören kimsenin şikâyetine bağlıdır.
Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf suçu uzlaşma kapsamında olan suçlardan olup bu suç bakımından uzlaşma hükümleri uygulanır. Bu suçta dava zamanaşımı 8 yıldır. Bu suçta hapis cezasına hükmedilmesi halinde verilen ceza adli para cezasına çevrilemez.
Şahsi cezasızlık sebebi veya cezada indirim yapılmasını gerektiren şahsi sebepler ise;
Suçun, haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin üst soy ve alt soy akrabaların, aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz.
Aynı zamanda suçun, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan akrabalarının zararına olarak işlenmesi halinde; ilgili akraba hakkında şikayet üzerine verilecek ceza, ise yarısı oranında indirilir.
